KOLONBA NI TLAXI DI UBWA
Nta konta nanse unwa soya ku ta ka-fla di pletu ku ka-fe tudu kwa pa e bluguna ba tela kolonba punda tela ku e nanse ne na bwa fa. Ola se nsama kwa "Vida Kolonba", maji oze kwa sa otlo kwatu ku a ka-konde da tudu nge. Sa kolonba ku sa tela dinen ka-padise di vede, o pyolo doke pletu ku ka-xe kole ba linpa son ku ke-banyu di kolonba pa nen be djelu di kopla kwa ni fela dala Putuga. Kwa ku nska-pe nayen sa kwa ku povo na sebe fa, kwa ku yo folo na ka-kele kuma e sen di mundu se fa. Kwa ku pletu ka-pya ni televizon sa tela non ku nen manu non pletu ku sa ni padise, ku gela ku mixidaji. Maji a na ta ka-sebe kuma yo kolonba bebedadu ku mon ku ope ni son, blutu ku na be modu di futa non djelu ka-vive fa.
Ntason pya kwa y nlenbla kuma nen fyadu se ku ka-kole ku boka fede ba manda non ba nfenu, volovolo non fla kuma non na sebe manda ni tela non fa - ku lazon -, te nge mo dinen kondidu ni nglentu taxka ka-mole dinen pobli mo kaso. Yo dinen ta sa ma nge me ku desu na zuda fa, ku nda matu ka-da pletu nkome, ka-fe otlo nge mali, zo ola a ka-bila ve se a na ka-be nge di sebe dinen fa. Kwa sa axen: mali ku a fe a ska-page nayen me. Nga mese pa nen na mole sedu fa! Pa nen padise, pa a po sebe kuma ku pletu ku a ska-fe mali ni mundu se ka-xintxi.
Mo yo dinen kwase a na ka-pye ni Aflika fa, punda e sa kwa ku ka-dinen vlegonya, munsa kwa ku ka-suzinen kala, fe nen ko pletu pobli ten, nska-pe nayen pa nanse po pye, pa a sebe kuma tela se ku a ka-kole be na sa ose mo a ska-kunda fa.
I. KOLONBA PLIGISOZU KU KA-VIVE NI LWA
Unwa sunge ku te 38 anu ku na mese tlaba fa. Zo mo pe de na bila sen fa, pa de kwa kume ku kwa pa e po bixi y mo e deve nge djelu e plede ke ku e ta ka-ta ne y oze e ska-vive de ni lwa mo kaso ku na te donu fa, ni basu di fyo ku suba. Maji ise sa vida ku yo kolonba te ni Putuga, kamya ku yo pletu ka-mese kole be ba ta ne, zeta SanTome ku Ie non. Sun se ku sa ku beba fomi ska-gwada dja motxi tan, punda e te yo kaso ku gatu ku te bon vida milyon doke yo pekado ni mundu se. Kaso ku gatu ka-te donu nen liku-liku ku ka-sebe dinen maxi doke mina ku nen ka-pali pe kinte, y nen bisu se ka-vive dinen ni menmen ke ku kume ku lopa labadu, zo ku nge pa a xe ku e ba paxa ni karu.
II. POBLI SA DE POBLI ANTE DJA MOTXI
Ise sa vida di kolonba ku na nanse ku kadela da ose fa, ku a na ka-mese sebe dinen fa. Nen ka-ta ni ke ve ku suba ka-kye awa ka-lentla ke monya kama. Kinte ku xtlada ku a ka-ta ne ka-sa suzu kotokoto, ku yo di anzu ku ka-sa vajinvajin, ka-venta kwa di kenta kabesa tan, nen mina ka-sa ka-va kadela tan, maxibin ka-sa ka-futa nge kwa, a na ka-ba xkola fa. Nen pe ku men dinen ten ka-sa ku boka fede ni nglentu vin ku seleveja tan, a sa maxi blutu doke poto ke. Nayen a ka-pya modu ku kolonba ku ka-fe patxi di povo, ku sa maxi montxi pobli pyolo doke non, ku yo pletu na konse fa ka-vive ni Putuga ku otlo-otlo tela dinen.
III. VIVE NI KIXIPA KU BLATA
Nge ku na te kwa ni kabesa fa ka-kunda nska-mintxila, maji tudu nen kwase sa vede y e sen ni tudu kamya. Non soku ka-kunda kuma mo a ka-pe kwa non tan ku sa mali pa non tende, zo pa kolonba po li non, sa punda nen na te kwa mali ten fa. Nayen, a ka-be kuma e te kolonba ku ka-ta ni kixipa ku blata ku latu ku koblo, kamya ku ka-fe fyo luma, ku awa suba ka-lentla, ku sela a duminu ku buyadu ni lansolo ku manta ku yo lopa ni ubwe.
IV. VIVE NI KIXIPA VE
Nen sunge ku sange ku bila ve ketekete ku te nove mina maji nyunwa dinen na ka-zudi pa a po xe ni kixipa se ku a sa ne fa. Unwa dja me tudu kwase ka-bluguna kye nen pe kabesa, zo nen nge ku sa pode ka-kole tlapaya tufu mon pe zete mo nen ngandu se ku sa pode ni tela non en...
V. KOLONBA POBLI KU VLEGONYA
Nanse ka-be kolonba ku ka-fe poji ni we pletu maji xi a bili poto di koboke dinen a ka-konde, punda a ka-te vlegonya. Yo dinen ka-sa ka-mese sa nge godo. Nge txoko ku toka sa ni kantxin ku toke, ka-sa ka-plesa banku djelu pa a kopla karu novu, kopla ke novu, pa a fe poji da nen migu dinen. Zo ola a ka-be kuma vida na sa axen fa. E te liku ku ka-po vive vida se y e te pobli ku na toka vivee fa, e ka-sa taji. Yo maxibin ka-mese bila dodo, ka-sa ka-fla vonvon. Zo mo a sa blutu a ka-kunda kuma e sa fata di sotxi! Na sebe kwa sa we xa ku tlebesube. Ola nen kwase ka-da ku a ka-be pletu ka-tlaba pa e nganya vida de, kopla kwa de, a ka-sa ka-da mali pletu ku tudu dentxi ku a te ni boka, zo bila fla kuma nen soku toka sa ku vida ku pletu se ska-te. A ka-sa tasondu ka-gwada pa Xtadu po dinen djelu, pa a na tlaba fa.
VI. XTLUVISU NA SEN FA!
Yo kolonba sa monlinpu pasa... a na ka-mese pega kwa ku mon di tlaba fa. A ka-mese pa a sa mundjadu ku mon ni jibela ka-manda pletu fe kwa, ka-sa bixidu ku fatu ku glavata ku mon ni pontada ka-fe poji da nen mina A ka-saya sigaru pe boka ka-venta ka-bebe vin, ka-sa tasondu ka-legabofi, pe ope liba do ope ka-xina papelu o ka-volo nge (punda vonte nyo di sebe di kwa da nge, a na ka-mese lanta ni kadela fa) ni telefoni. Tlaba ku sa tlaba me di zuda tela ba we a na ka-mese fa, zo a bila we pe non pletu. Ba tlaba fan! Pletu di meda, pligisozu...
Sun se ku ska-fla ni kwa en te unwa 40 anu axi y e na ska-tlaba en fa. Sunge fla kuma e na mese tason ni ke ka-lesebe djelu di Xtadu fa, punda e mese xtluvisu. E fla kuma e fe oto kursu y e bila fe lejixtlu ni vinti tlexi. Sa sun sa matu ka-xina kwa maji nadaxi sun na ska-xtlivi ku e fa. Sun poja sa mo nen gabon se tenpu ku na ka-mese fe nadaxi fa, ku ka-ngana mwala, ka-futa nge vin pa e ba bebeda. A pya kala sun fan!
VII. KOLONBA VE Y SOLE
A ka-fla kuma kolonba sa bon nge, kuma nen na ka-fe nge mali fa, kuma a mese kwa fina da pletu, maji nen kwase na sa vede fa. Yo dinen ku sa ve en ta ka-fe pletu mali muntu, zo oze mo kwa plaga, a na mese sebe dinen fa. Xtadu ka-zetinen mo kaso di ovu. Nen na bon nge fa, sososo ante anzu ni kinte na ka-mese ta ope dinen fa. Ola a ka-flima a ka-xe kole ba ta ni otlo kamya ku e na ka-te modu pa nen ve se po daninen dja fa. A ka-zetinen pa a mole dinen ku plaga dinen. Maxi montxi dinen ka-mole di dijgoxto, a ka-pensa mole. Non na mese pa nen donu non po mole se nge ke ni bodo dinen fa! Punda inen ku tom konta non ku nen mina non, ola a ka-sa kwaji nada pa a desa non ni mundu se a toka te unwa vida baleladu mo desu mese. Zo xi nge ke na zudinen fa, Xtadu soku toka fee, punda nen ten sa mina tela.
VIII. KOLONBA SE KWA KUME
A ka-kunda kuma tela pletu tan soku te mixidaji ku te nge ka-padise, maji e na sa vede fa. Yo nge ska-padise ni mundu se y kolonba ten. Kolonba ka-sa ku vlegonya di piji nge kwa kume. E te yo dinen ku ka-dwentxi ku a na ka-sebe me fa. Nen mina ka-vwavwa kye matu y a na ka-mese sebe di nge ku kya inen fa. Xi a ta ka-tlaba ni losa, ka-fe xtluvisu ku te matxi pasa, ola a ka-klese ku a ka-ba tlaba ni poson, a na ka-mese tende ka-fla ni nomi di kamya ku a nanse ne fa! Maji nen kese kuma nen ten ka-bi bila ve y xi a na xina nen anzu kwa gletu fa sa unwa dja ten, nen ten ka-bi golo zuda y a na ka-be fa. Sa mo mundu se non sa.
Maji kwa ku nta mese fla sa: kolonba ten ska-padise muntu maji e na sa mo pletu fa! Kolonba ska-mole ku fomi maji na sa mo pletu ten fa! Kolonba ka-te zuda di yo migu ku sa kolonba di otlo tela ku na ka-mese pa mundu po pya blanku mo nge ku ka-pasa mixidaji fa! A ka-mese pa ola pletu ka-bili boka fla kuma a sa ku fomi pa a zuga glon di loso ni avyon pa non po koye ni son kume. Sososo nen kwase ka-dinen vlegonya ku a ka-konde da kolonba ten ku na konse kwa ku sa vida di tudu dinen fa. Kwa ku a ka-munsa sa fomi ku gela ni Aflika, y djelu ku bon vida di kolonba ni tudu kwa ku a te ni televizon, jina "novela", flimi, livlu.
Nen ke mu e... A be?! Kolonba pobli ni Putuga... e ko kwa ku pasa jina ola nen donu non ta txoko!
AWO! E BILA KAKA DI PLOKO!
Nta konta nanse unwa soya ku ta ka-fla di pletu ku ka-fe tudu kwa pa e bluguna ba tela kolonba punda tela ku e nanse ne na bwa fa. Ola se nsama kwa "Vida Kolonba", maji oze kwa sa otlo kwatu ku a ka-konde da tudu nge. Sa kolonba ku sa tela dinen ka-padise di vede, o pyolo doke pletu ku ka-xe kole ba linpa son ku ke-banyu di kolonba pa nen be djelu di kopla kwa ni fela dala Putuga. Kwa ku nska-pe nayen sa kwa ku povo na sebe fa, kwa ku yo folo na ka-kele kuma e sen di mundu se fa. Kwa ku pletu ka-pya ni televizon sa tela non ku nen manu non pletu ku sa ni padise, ku gela ku mixidaji. Maji a na ta ka-sebe kuma yo kolonba bebedadu ku mon ku ope ni son, blutu ku na be modu di futa non djelu ka-vive fa.
Ntason pya kwa y nlenbla kuma nen fyadu se ku ka-kole ku boka fede ba manda non ba nfenu, volovolo non fla kuma non na sebe manda ni tela non fa - ku lazon -, te nge mo dinen kondidu ni nglentu taxka ka-mole dinen pobli mo kaso. Yo dinen ta sa ma nge me ku desu na zuda fa, ku nda matu ka-da pletu nkome, ka-fe otlo nge mali, zo ola a ka-bila ve se a na ka-be nge di sebe dinen fa. Kwa sa axen: mali ku a fe a ska-page nayen me. Nga mese pa nen na mole sedu fa! Pa nen padise, pa a po sebe kuma ku pletu ku a ska-fe mali ni mundu se ka-xintxi.
Mo yo dinen kwase a na ka-pye ni Aflika fa, punda e sa kwa ku ka-dinen vlegonya, munsa kwa ku ka-suzinen kala, fe nen ko pletu pobli ten, nska-pe nayen pa nanse po pye, pa a sebe kuma tela se ku a ka-kole be na sa ose mo a ska-kunda fa.
I. KOLONBA PLIGISOZU KU KA-VIVE NI LWA
Unwa sunge ku te 38 anu ku na mese tlaba fa. Zo mo pe de na bila sen fa, pa de kwa kume ku kwa pa e po bixi y mo e deve nge djelu e plede ke ku e ta ka-ta ne y oze e ska-vive de ni lwa mo kaso ku na te donu fa, ni basu di fyo ku suba. Maji ise sa vida ku yo kolonba te ni Putuga, kamya ku yo pletu ka-mese kole be ba ta ne, zeta SanTome ku Ie non. Sun se ku sa ku beba fomi ska-gwada dja motxi tan, punda e te yo kaso ku gatu ku te bon vida milyon doke yo pekado ni mundu se. Kaso ku gatu ka-te donu nen liku-liku ku ka-sebe dinen maxi doke mina ku nen ka-pali pe kinte, y nen bisu se ka-vive dinen ni menmen ke ku kume ku lopa labadu, zo ku nge pa a xe ku e ba paxa ni karu.
II. POBLI SA DE POBLI ANTE DJA MOTXI
Ise sa vida di kolonba ku na nanse ku kadela da ose fa, ku a na ka-mese sebe dinen fa. Nen ka-ta ni ke ve ku suba ka-kye awa ka-lentla ke monya kama. Kinte ku xtlada ku a ka-ta ne ka-sa suzu kotokoto, ku yo di anzu ku ka-sa vajinvajin, ka-venta kwa di kenta kabesa tan, nen mina ka-sa ka-va kadela tan, maxibin ka-sa ka-futa nge kwa, a na ka-ba xkola fa. Nen pe ku men dinen ten ka-sa ku boka fede ni nglentu vin ku seleveja tan, a sa maxi blutu doke poto ke. Nayen a ka-pya modu ku kolonba ku ka-fe patxi di povo, ku sa maxi montxi pobli pyolo doke non, ku yo pletu na konse fa ka-vive ni Putuga ku otlo-otlo tela dinen.
III. VIVE NI KIXIPA KU BLATA
Nge ku na te kwa ni kabesa fa ka-kunda nska-mintxila, maji tudu nen kwase sa vede y e sen ni tudu kamya. Non soku ka-kunda kuma mo a ka-pe kwa non tan ku sa mali pa non tende, zo pa kolonba po li non, sa punda nen na te kwa mali ten fa. Nayen, a ka-be kuma e te kolonba ku ka-ta ni kixipa ku blata ku latu ku koblo, kamya ku ka-fe fyo luma, ku awa suba ka-lentla, ku sela a duminu ku buyadu ni lansolo ku manta ku yo lopa ni ubwe.
IV. VIVE NI KIXIPA VE
Nen sunge ku sange ku bila ve ketekete ku te nove mina maji nyunwa dinen na ka-zudi pa a po xe ni kixipa se ku a sa ne fa. Unwa dja me tudu kwase ka-bluguna kye nen pe kabesa, zo nen nge ku sa pode ka-kole tlapaya tufu mon pe zete mo nen ngandu se ku sa pode ni tela non en...
V. KOLONBA POBLI KU VLEGONYA
Nanse ka-be kolonba ku ka-fe poji ni we pletu maji xi a bili poto di koboke dinen a ka-konde, punda a ka-te vlegonya. Yo dinen ka-sa ka-mese sa nge godo. Nge txoko ku toka sa ni kantxin ku toke, ka-sa ka-plesa banku djelu pa a kopla karu novu, kopla ke novu, pa a fe poji da nen migu dinen. Zo ola a ka-be kuma vida na sa axen fa. E te liku ku ka-po vive vida se y e te pobli ku na toka vivee fa, e ka-sa taji. Yo maxibin ka-mese bila dodo, ka-sa ka-fla vonvon. Zo mo a sa blutu a ka-kunda kuma e sa fata di sotxi! Na sebe kwa sa we xa ku tlebesube. Ola nen kwase ka-da ku a ka-be pletu ka-tlaba pa e nganya vida de, kopla kwa de, a ka-sa ka-da mali pletu ku tudu dentxi ku a te ni boka, zo bila fla kuma nen soku toka sa ku vida ku pletu se ska-te. A ka-sa tasondu ka-gwada pa Xtadu po dinen djelu, pa a na tlaba fa.
VI. XTLUVISU NA SEN FA!
Yo kolonba sa monlinpu pasa... a na ka-mese pega kwa ku mon di tlaba fa. A ka-mese pa a sa mundjadu ku mon ni jibela ka-manda pletu fe kwa, ka-sa bixidu ku fatu ku glavata ku mon ni pontada ka-fe poji da nen mina A ka-saya sigaru pe boka ka-venta ka-bebe vin, ka-sa tasondu ka-legabofi, pe ope liba do ope ka-xina papelu o ka-volo nge (punda vonte nyo di sebe di kwa da nge, a na ka-mese lanta ni kadela fa) ni telefoni. Tlaba ku sa tlaba me di zuda tela ba we a na ka-mese fa, zo a bila we pe non pletu. Ba tlaba fan! Pletu di meda, pligisozu...
Sun se ku ska-fla ni kwa en te unwa 40 anu axi y e na ska-tlaba en fa. Sunge fla kuma e na mese tason ni ke ka-lesebe djelu di Xtadu fa, punda e mese xtluvisu. E fla kuma e fe oto kursu y e bila fe lejixtlu ni vinti tlexi. Sa sun sa matu ka-xina kwa maji nadaxi sun na ska-xtlivi ku e fa. Sun poja sa mo nen gabon se tenpu ku na ka-mese fe nadaxi fa, ku ka-ngana mwala, ka-futa nge vin pa e ba bebeda. A pya kala sun fan!
VII. KOLONBA VE Y SOLE
A ka-fla kuma kolonba sa bon nge, kuma nen na ka-fe nge mali fa, kuma a mese kwa fina da pletu, maji nen kwase na sa vede fa. Yo dinen ku sa ve en ta ka-fe pletu mali muntu, zo oze mo kwa plaga, a na mese sebe dinen fa. Xtadu ka-zetinen mo kaso di ovu. Nen na bon nge fa, sososo ante anzu ni kinte na ka-mese ta ope dinen fa. Ola a ka-flima a ka-xe kole ba ta ni otlo kamya ku e na ka-te modu pa nen ve se po daninen dja fa. A ka-zetinen pa a mole dinen ku plaga dinen. Maxi montxi dinen ka-mole di dijgoxto, a ka-pensa mole. Non na mese pa nen donu non po mole se nge ke ni bodo dinen fa! Punda inen ku tom konta non ku nen mina non, ola a ka-sa kwaji nada pa a desa non ni mundu se a toka te unwa vida baleladu mo desu mese. Zo xi nge ke na zudinen fa, Xtadu soku toka fee, punda nen ten sa mina tela.
VIII. KOLONBA SE KWA KUME
A ka-kunda kuma tela pletu tan soku te mixidaji ku te nge ka-padise, maji e na sa vede fa. Yo nge ska-padise ni mundu se y kolonba ten. Kolonba ka-sa ku vlegonya di piji nge kwa kume. E te yo dinen ku ka-dwentxi ku a na ka-sebe me fa. Nen mina ka-vwavwa kye matu y a na ka-mese sebe di nge ku kya inen fa. Xi a ta ka-tlaba ni losa, ka-fe xtluvisu ku te matxi pasa, ola a ka-klese ku a ka-ba tlaba ni poson, a na ka-mese tende ka-fla ni nomi di kamya ku a nanse ne fa! Maji nen kese kuma nen ten ka-bi bila ve y xi a na xina nen anzu kwa gletu fa sa unwa dja ten, nen ten ka-bi golo zuda y a na ka-be fa. Sa mo mundu se non sa.
Maji kwa ku nta mese fla sa: kolonba ten ska-padise muntu maji e na sa mo pletu fa! Kolonba ska-mole ku fomi maji na sa mo pletu ten fa! Kolonba ka-te zuda di yo migu ku sa kolonba di otlo tela ku na ka-mese pa mundu po pya blanku mo nge ku ka-pasa mixidaji fa! A ka-mese pa ola pletu ka-bili boka fla kuma a sa ku fomi pa a zuga glon di loso ni avyon pa non po koye ni son kume. Sososo nen kwase ka-dinen vlegonya ku a ka-konde da kolonba ten ku na konse kwa ku sa vida di tudu dinen fa. Kwa ku a ka-munsa sa fomi ku gela ni Aflika, y djelu ku bon vida di kolonba ni tudu kwa ku a te ni televizon, jina "novela", flimi, livlu.
Nen ke mu e... A be?! Kolonba pobli ni Putuga... e ko kwa ku pasa jina ola nen donu non ta txoko!
AWO! E BILA KAKA DI PLOKO!
