TLOVWADA-TXOKO KYENen ke mu e... ke kwa ku da ni San Tome ku Ie non e? Sun Tlovwada-Txoko kye o! E sa pena... e sa dolo...! E ska-ko kwa ku a ka-tom mwala pe ke zo ola bega ka-xa sun, sun ka-manda mwala se bluguna ba koboke di men de.
Kwakwali modu, e te nge ku da Desu paga mo sun kye y a ska-fla: AXEN ME!
Sunge ta ka-manda ni povo, fe yo plomesa da non, golo modu di sebe di vida sun ten, goza vida sun pikina ku djelu di povo (maji kwa ku toka sun mo soba ku sun sa, te "petloli" di sende kandja ni koboke sun, "gazolina" pa sun xa "karu" sun ku e, di paxa kole subli kole dese, nen kwa se...). Doxi kwa se kaba de za? Xa ke kwa?
Nkonveta zentxi se!
Sela kwa se kaba, punda nge ku te sebe ska-ta de ni tela di kolonba y ska-zuda kolonba bila maxi liku doke e sa. Tela non na ska-ba we fa! Povo bila de pligisozu, zeta matu da koblo ku lagaya. A ska-gwada nen gabon ku ka-bi fo Kavede o Ngola po tlaba losa, ximya bana da non? O a ska-gwada pa djelu di petloli ku a bende ku a da nen NGANDU (ku a poja tufu pe jibela), ku na bila sen fa?!
Bamu lanta mon ba liba piji Desu pa e po zuda non, pa non pya xi ola sun se (Tlovwada-Txoko) ka-xe xi ixi ku ka-lentla ka-po tada pikina y fe kwa gletu da povo. Nsa ku leva lumadu punda nen kwa se ku a ska-fe ku Tela ka-dana kwa ku a ska-mese fe pa Tela po ba we. Nna sebe ante ke dja ku non ka-bi te paji pa non po vive ku sosegu ni Tela se glavi y liku ku non te y fe tudu nge te npon ku lete pa e po da mina de ni nglentu di koboke.
Oze nna te kwa montxi pa npo fla di sunge se fa, punda nska-gwada ola sun "Diki" ka-bi fo xitu se ku e ba paxa ne pa e sebe di demanda ku sen ni kwa ku e kya fika pe ala. Maji sela nfada nanse kuma ni tudu tela di kolonba ku ta ne ka-fe kwa mu, ni Flansa, ni Melika, ku otlo-otlo xitu, nna be kwa ka-kole mali ni moda se fa.
Ke kolo kwa ku ka-po ta axi e, nen ke mu?
Tela bila de wixiwaxa so... nga tende nen maxibin nay Flansa ka-da mali di Tela, di nge ku sa pode, di povo ku na ska-mese te ni nxada pa po tlaba matu pa ximya kwa pa a po kume fa, ku otlo-otlo kwa ku fe nen blose kuma. E te ku volo folo sama nomi zo fla kuma e po mole maji e na ka-bila pe ope de ni San Tome fa, punda Tela sa glavi maji mixidadji ka-fee xintxi leva di Tela. Soku npensa y nbe kuma nen maxibin se ku kole kye mundu plede na te klupa fa. Kwa ku a ka-be y a ka-tende nen donu nen ka-fla sa: a na ka-bluguna ba Tela se te kwa ni mon fa y mo kwa sa de dananu kotokoto, xi a te modu a na ka-be me fa, sososo e te yo dinen ku na ka-fla kuma a sa folo me fa. Ola kolonba ka-punta inen ke kamya ku a fo, nen nglantu se (mina nge godo tudaxi) ka-fla kuma nen sa di otlo tela o dala kamya ku a sa ne ka-xtuda, ka-tlaba vida de o ka-fe mankiadu (mo nen maxibin se vajin ku ka-kunda kuma vida sa unwa so y sela a va kadela malaboya).
Mo kwa ska-kole sela povo tason kole mon kabesa y te xintxidu ola e ka-ba koye nge di pe nala liba pa po sebe de. A na ka-po koye nge tan punda a monya povo mon ku mina budu (banyu) o punda a fla kuma a ka-ba sebe di vida sun fa, punda xi kwa da kole gletu fa, tudu povo soku ka-buya de. Y otlo kwa ten sa: nge ku na ka-tlaba fa soku ka-kume maxi y say ka-nganya maxi djelu.
Iyemanja zuda non,
Jykiti Wakongo
No comments:
Post a Comment