E sa kada kwa ku sun ka-be ni mundu se...? Sun ka-nda sun ka-be kwa o!
Ola nba Melika ("USA"), tela di nge ku ka-manda ni mundu se non di oze, ni meji se ku pasa en, pa nba fe unwa xtluvisu, nxe notxi pa nba fya kabesa mu pikina, y ni unwa lwa di poson se ku nta ne, ku sa xa di nge ku te djelu, nbe mwala ni lwa ka-vala ben bixidu, ku lopa glavi ku ka-po kuxta sun djelu di yo meji o anu di tlaba. Xi e ka-sa ni San Tome sun ka-tlaba faxa, ante mole sun na ka-te djelu di kopla lopa se fa. Nen mina se ka-sa ku we liba sun pa a pya xi sun ka-xe ni unwa "Bugatti" o "Limuzini", pa a te sun ni mon pa a be modu di tufu djelu sun pe jibela tan. A na ka-gogo ku ome ku a ka-nda ku e fa; kwa ku a mese tan sa pa a sa ka-fe vida di mwala vajin, kume nay kume nala, gaxta djelu sun ku kwa bebedadu... Bondja ku nna ka-pya nen kaxta mwala se fa! Nna mese nen kwa se ni we mu fa!
Nta ka-vala ni karu ku nta ka-nda ku e nala tela se, notxi, soku nbe yo nge mundjadu ka-klonvesa, mwala, ome, ante unwa folo tudaxi nbe nala xitu se. Nna sebe ke kwa ku e ska-fe nala fa, maji sun se poja sa NGANDU - "nge godo" - ku ska-manda nala San Tome ku Ie, punda e ta ku poji muntu! Kwa ta kuku, maji ku mina kandja ku ta ni lwa nbe kala sunge, mundjadu ku mon ni jibela mo soba. Maji nna fla ku sun fa! Sun ta ka-pya nen mina ku ta ni ome xtlada ka-klonvesa ka-li. Sunge poja gogo ku unwa nen mina se ku ta mundjadu ni bodo di karu ku ta ni mon gletu mu.
Soku ola nta ka-fe pa nbe mu, ku nta ka-pya xitu ku "kamara" mu ni mon, nbe nen mina bi mundja ni ope di kamya ku nta ne ku karu, y mo nta ku kwa ni mon y nbe inen ka-fla kuma a mese fe kwakwali kwa, ntxila "kamara" mu pe basu di karu, punda nna ta sebe ke kwa ku a ta mese fe ni bodo di karu mu fa! Ngwada pikina, sa mo nsonbla be unwa dinen vlega, txila klason ni ome di xtlada fe zawa de. Ola ku mina kaba di fe zawa de lanta, ku a kole be dinen, soku ntxila kwa momoli fisa, pe nglentu karu be mu ke.
Ola nxiga ke ku nba pya kwa npanta! Nna ta kele ni kwa ku nta ka-pya fa, punda ni sumentxi kamya se ku yo nge ni lwa... Nfla, xi nga fla nge ni SanTome ku Ie kuma ni tela se ku a ka-fla kuma e sa we di tudu otlo te nge ku ka-fe zawa ni lwa ni ome di xtlada, a ka-li peta, fla kuma nsa dodo. Elemanda ku nga pe kwa se nay pa a po pya kuma kwa na sa pletu tan soku ka-fe kwa mali punda kolonba na ba Aflika ba xine kwa fa! A ka-be kuma e te kolonba ploko suzu ku ola kwa ka-peta a ka-fe ni kwakwali kamya ku e da. Sa mo mina se ku fe kwa se, xi e ka-be unwa mina pletu ka-fe kwa se, e ka-sa plume nge ku ka-volo, sama nomi zo fla axen: "sela pletu me!".
Pletu na ka-po kuji kwa ku kolonba ka-fla tan punda unwa o otlo pletu blutu se plosede fe non xintxi vlegonya ni ome kolonba fa. Ola a ka-fla kuma kwa sa mali o sa ni moda se punda e sa pletu soku fee o punda e sa kwa ku toka pletu a na ka-kele ne fa! Mundu saji Desu y ola e fe mundu e kya pletu y kolonba y tudu nge ka-fe kwa mali bila fe kwa setu ten...
Ton ngana mina se o... xi e ka-fe zawa se ni karu mu, nna sebe ke kwa ku nga-po fee fa!...
Taluve, nga de unwa sotxi ni kadela se de suzu!?
Jykiti Wakongo
Ola nba Melika ("USA"), tela di nge ku ka-manda ni mundu se non di oze, ni meji se ku pasa en, pa nba fe unwa xtluvisu, nxe notxi pa nba fya kabesa mu pikina, y ni unwa lwa di poson se ku nta ne, ku sa xa di nge ku te djelu, nbe mwala ni lwa ka-vala ben bixidu, ku lopa glavi ku ka-po kuxta sun djelu di yo meji o anu di tlaba. Xi e ka-sa ni San Tome sun ka-tlaba faxa, ante mole sun na ka-te djelu di kopla lopa se fa. Nen mina se ka-sa ku we liba sun pa a pya xi sun ka-xe ni unwa "Bugatti" o "Limuzini", pa a te sun ni mon pa a be modu di tufu djelu sun pe jibela tan. A na ka-gogo ku ome ku a ka-nda ku e fa; kwa ku a mese tan sa pa a sa ka-fe vida di mwala vajin, kume nay kume nala, gaxta djelu sun ku kwa bebedadu... Bondja ku nna ka-pya nen kaxta mwala se fa! Nna mese nen kwa se ni we mu fa!
Nta ka-vala ni karu ku nta ka-nda ku e nala tela se, notxi, soku nbe yo nge mundjadu ka-klonvesa, mwala, ome, ante unwa folo tudaxi nbe nala xitu se. Nna sebe ke kwa ku e ska-fe nala fa, maji sun se poja sa NGANDU - "nge godo" - ku ska-manda nala San Tome ku Ie, punda e ta ku poji muntu! Kwa ta kuku, maji ku mina kandja ku ta ni lwa nbe kala sunge, mundjadu ku mon ni jibela mo soba. Maji nna fla ku sun fa! Sun ta ka-pya nen mina ku ta ni ome xtlada ka-klonvesa ka-li. Sunge poja gogo ku unwa nen mina se ku ta mundjadu ni bodo di karu ku ta ni mon gletu mu.
Soku ola nta ka-fe pa nbe mu, ku nta ka-pya xitu ku "kamara" mu ni mon, nbe nen mina bi mundja ni ope di kamya ku nta ne ku karu, y mo nta ku kwa ni mon y nbe inen ka-fla kuma a mese fe kwakwali kwa, ntxila "kamara" mu pe basu di karu, punda nna ta sebe ke kwa ku a ta mese fe ni bodo di karu mu fa! Ngwada pikina, sa mo nsonbla be unwa dinen vlega, txila klason ni ome di xtlada fe zawa de. Ola ku mina kaba di fe zawa de lanta, ku a kole be dinen, soku ntxila kwa momoli fisa, pe nglentu karu be mu ke.
Ola nxiga ke ku nba pya kwa npanta! Nna ta kele ni kwa ku nta ka-pya fa, punda ni sumentxi kamya se ku yo nge ni lwa... Nfla, xi nga fla nge ni SanTome ku Ie kuma ni tela se ku a ka-fla kuma e sa we di tudu otlo te nge ku ka-fe zawa ni lwa ni ome di xtlada, a ka-li peta, fla kuma nsa dodo. Elemanda ku nga pe kwa se nay pa a po pya kuma kwa na sa pletu tan soku ka-fe kwa mali punda kolonba na ba Aflika ba xine kwa fa! A ka-be kuma e te kolonba ploko suzu ku ola kwa ka-peta a ka-fe ni kwakwali kamya ku e da. Sa mo mina se ku fe kwa se, xi e ka-be unwa mina pletu ka-fe kwa se, e ka-sa plume nge ku ka-volo, sama nomi zo fla axen: "sela pletu me!".
Pletu na ka-po kuji kwa ku kolonba ka-fla tan punda unwa o otlo pletu blutu se plosede fe non xintxi vlegonya ni ome kolonba fa. Ola a ka-fla kuma kwa sa mali o sa ni moda se punda e sa pletu soku fee o punda e sa kwa ku toka pletu a na ka-kele ne fa! Mundu saji Desu y ola e fe mundu e kya pletu y kolonba y tudu nge ka-fe kwa mali bila fe kwa setu ten...
Ton ngana mina se o... xi e ka-fe zawa se ni karu mu, nna sebe ke kwa ku nga-po fee fa!...
Taluve, nga de unwa sotxi ni kadela se de suzu!?
Jykiti Wakongo
No comments:
Post a Comment